Aan de oevers van de tijd: the U-curve of happiness

Het bijzondere verhaal van Erik de Jong - alias Spinvis - leent zich voor verder onderzoek en wel vanuit de zogenaamde U-curve of happiness. Toch leent zelfs deze U-curve zich niet voor het uitpluizen van Spinvis' geschiedenis, maar gaat er achter deze geschiedenis wel een diepere boodschap schuil.

Aan de oevers van de tijd

Keek ik om me heen

Ik wachtte aan de kant

Aan de oevers van de tijd

En alles ging voorbij

Bovenstaande tekst is afkomstig van de hand van Erik de Jong, alias Spinvis. De artiest van de melancholieke, dromerige en experimentele muziek over onder andere de liefde en de kleine dingen in het leven is bovenal een man met een bijzonder verhaal. Waar artiesten normaal gesproken jong doorbreken en een tumultueus bestaan leiden, leek De Jong na een jeugd vol muziek in onder andere de Utrechtse punkscene een doodgewoon lot toebedeeld. Toch bleek niets minder waar. De Jong werkte ‘s nachts bij het PTT-postsorteercentrum en knutselde overdag aan zijn muziek, tot deze 41-jarige postsorteerder uit Nieuwegein in 2002 als donderslag bij heldere hemel doorbrak als Spinvis. Sindsdien heeft Spinvis meerdere albums uitgebracht, zijn oeuvre flink uitgebreid en bevindt hij zich momenteel - ondanks zijn leeftijd - in de artistieke piek van zijn carrière. Zijn lot als postsorteerder is daarmee al zo’n twintig jaar voorgoed verleden tijd.

De U-curve

Dit verhaal heeft me op de een of andere manier altijd gefascineerd, omdat het altijd inging tegen de wijze zoals ik het het leven van een doorbrekende artiest voor me zag. Vaak was daar opeens een artiest, als een jong vuur dat opeens wordt aangestoken. Soms komt de carrière van zo’n jonge artiest abrupt tot stilstand (denk hierbij aan Jimi Hendrix of Kurt Cobain), gaat de carrière als een nachtkaars uit (bijvoorbeeld Goteye; leek tot voor kort ook te gebeuren met Stromae) of probeert de artiest tot haar of zijn dood met artistieke pieken en dalen de eindstreep te halen (David Bowie, Bob Dylan). Dat een artiest als Spinvis op 41-jarige leeftijd weet door te breken, lijkt in te gaan tegen alle natuurwetten van de muziekindustrie.

De mensen die me kennen, kennen mij als een liefhebber van Bob Dylan. Als groot Dylan-fan begeef ik me soms dan ook in de donkerste krochten van het internet, waarbij alle Dylan-nerds de meest onzinnige en nutteloze info over hun grote idool lozen op ouderwetse en slecht werkende sites. Op zo’n site, waarbij alle internetbronnen die ook maar iets met Dylan te maken hebben worden verzameld en gearchiveerd, trof ik een artikel aan waarin de artistieke carrière van Dylan werd geanalyseerd en verklaard aan de hand van een wiskundig figuur: de U-curve. Zie onderstaande afbeelding:

Deze specifieke U-curve dient hierbij als een figuur dat levensgeluk verklaart en wordt dan ook the U-curve of happiness genoemd. In het artikel werd een verband gevonden tussen deze U-curve of happiness en het oeuvre van Dylan, dat volgens velen gekenmerkt wordt door een diep dal in het midden van zijn leven. Op oudere leeftijd vond Dylan de weg omhoog weer terug, waarbij hij in de donkere herfst van zijn leven zelfs nog een artistieke piek lijkt door te maken. Dit alles in lijn zijnde met de U-curve of happiness: je bent in het begin van je leven immers op je gelukkigst, waarna je in een dalletje terechtkomt - de zogenaamde midlifecrisis - die je pas vanaf een jaar of 55 weet te overwinnen. Daarna gaat je levensgeluk weer omhoog, waarbij je op je oude dag zelfs nog een laatste keer weet te pieken in je levensgeluk.

U-turn

Dit artikel en deze theorie over de U-curve greep - in tegenstelling tot andere stoffige artikelen op de site - mijn aandacht, vooral omdat het een verklaring leek voor de late doorbraak van Spinvis. Duidelijk was dat Spinvis - net als zovelen van ons - een ogenschijnlijk zorgeloze en gelukkige jeugd heeft geleefd, waar hij zelf onbezonnen kon doen wat hij het liefste doet: muziek maken. Daarna kwam de realiteit om de hoek kijken. Een leven bij de PTT volgde, waarbij Spinvis wel degelijk muziek kon maken, maar niet zoals hij dat waarschijnlijk gewend was uit zijn jonge jaren. Gesteld kan dan worden dat Spinvis toen in een dalletje terecht kwam, waarbij zijn levensgeluk er niet beter op werd. Na zijn doorbraak op 41-jarige leeftijd zette Spinvis zijn weg omhoog weer in op de U-curve, waarbij hij inmiddels als grote man van zestig jaar zijn echte artistieke piek doormaakt.

Toch is de U-curve geen leidraad voor het leven zoals iedereen deze leidt of moet leiden. Wie heeft opgelet ziet dat de U-curve niet een-op-een gelijk loopt met de loopbaan van Spinvis. Spinvis moest volgens de U-Curve om en nabij zijn doorbraak juist in een dal zitten, waar hij momenteel dan nog in zou moeten verkeren. Het tegendeel is zoals geschetst het geval, daar hij in dat dal juist zijn piek lijkt mee te maken. Hij is dan wel een laatbloeier voor het grote publiek, maar van een dal is geen sprake.

Deze conclusie stelde me toch enigszins teleur, omdat ik het geheim van Spinvis nog steeds niet ontrafeld leek te hebben. Toch vond ik in het verhaal van Spinvis wel een andere belangrijke boodschap, dat me misschien wel meer genoegdoening bood dan de theorie van de U-curve. Want waar je bij de U-curve maar moet overgeven aan het feit dat je leven kennelijk alleen in het begin en aan het einde levensgeluk biedt, biedt het verhaal van Spinvis je juist een mooi perspectief voor je hele leven. Het maakt niet uit wat je doet of hoe je het doet, als het je maar gelukkig maakt. Je hoeft je niet te conformeren aan je leven met de bijbehorende pieken en dalen, maar je dient juist te doen wat je graag wil doen. En dan misschien, heel misschien, breek je op je 41e ook wel door, midden in het dal van je leven.